Bize, hak yolunu gösteren gerçek aşkın mahremi, dostu, aklını yitirmiş âşıklardan başkası değildir. Konuşan dile, kulaktan gayri müşteri, tâlib yoktur.
Aşk öyle bir alevdir ki parlayınca sevgiliden başka ne varsa hepsini yakar.
Dildeşinden ayrı düşen yüz türlü nağmesi bile olsa, dilsizdir. Gül solup da mevsim geçince bülbülden nağme duyamazsın.
Kimin aşka eğilimi yoksa, kanatsız kuş gibidir.
Rahmet kapıları dilencilere hırslarından dolayı kapandı. Zekât verilmeyince yağmur bulutu gelmez, zina artınca bulaşıcı hastalıklar artar. İçine gam ve kasvetten ne gelirse korkusuzluk ve küstahlığından gelir.
Her odunun kokusu dumanından çıkar. İnleme, hastalığın çeşidini ele verir.
Aşk, Allah sırlarının usturlabıdır. Dilin tefsiri pek aydınlatıcıdır. Fakat dile düşmeyen aşk, daha nurludur. (Usturlab: Güneşin yüksekliğini ölçen alet)
Vakit keskin bir kılıçtır. Sufi, vakit oğludur. Yarın demez, anı değerlendirir.
Sırların gönülde kalırsa, muradın çabuk gerçekleşir. Tohum toprağa gizlenirse yeşerir.
Zahiri güzelliği ait olan aşklar aşk değildir. Onlar sonuçta utanç olurlar.
Cihan dağdır, yaptıklarımız ses. Başına gelenler o sesin yankısıdır.
Bu sıkıntılar çileler ocağın posayı gümüşten ayırması içindir. İyi ve kötünün imtihanı altının kaynatılıp, tortunun üste çıkmasıdır.
Dünya hissi cihanın, din hissi göklerin merdivenidir. Dünya hissinin sağlığını hekimden, din hissinin sağlığını Muhammed’den iste. Dünya hissinin sağlığı vücut sağlığıdır. Din hissinin sağlığı arzuları öldürmektir.
İnsan tarafgirlik, hiddet ve şehvetten şaşı olur. Hiddet ve şehvet ruhu Hak’tan ayırır. Garez gelince, hüner örtülür.
Farenin şerrini def etmeden ambara buğday koyma.
Kalp huzuru olmadan namaz tamam olmaz.
Beden haset evidir.
Bu âlem canların hapishanesidir.
Nakış ve suret mânayı görmeyi engeldir.
Akıl ve zekâ kemale ermekle Allah’a varılmaz. Yöneticiler hediye ve ihsanını çokbilmişlere değil, önlerinde acizlenenlere verirler.
Mâna yüzünden yükselmek, temiz ruhlara nasiptir.
Kimde dert varsa o koku almış, dermana ermiştir. Kim daha çok uyanıksa, derdi daha fazladır.
Parçaların yüzü bütüne dönüktür. Bülbülün aşkı da güle.
Putların anası nefistir.
Ahat ve Ahmed’e yapış ki, beden ebucehilinden kurtulasın.
Allah bir kimsenin perdesini yırtmak isterse o kişiyi temiz insanları ayıplamaya sevk eder. Ayıbını örtmek dilerse o kimse ayıplı kimseler hakkında konuşamaz hale gelir. Yardım etmek isterse, ona dua ve yakarış kapısını açar.
Her ağlamanın sonu gülmektir.
Bazı öldürmeler hayat verir. Bahçıvan ağaçları budamasa dallar gelişir mi? Terzi kumaşı parça parça etmese elbise çıkar mı?
Konu: Mesneviden Hikayeler... 
