Konu: Din Felsefesi Nedir?2 Perş. Tem. 16, 2009 3:00 pm
Din Felsefesi
Din Felsefesinin Konusu :Insanlarin bir inanç sistemi içinde Tanri'ya baglanma yoluna din denir. Din, evren, doga ve insanla ilgili metafizik sorularin aklin denetimi disinda kutsal bir varliga dayanarak açiklanma çabasidir. Dinlerin en önemli özelligi, temelinde iman yani dogma olmasidir. Dogmalar, aklin elestirisine basvurmadan kayitsiz kosulsuz inanilan düsüncelerdir.
Din Felsefesinin Temel Kavramlari :
Tanrı : Evrende öncesiz ve sonrasiz olarak var olan ve her seyi yaratan yüce varliktir. Peygamber : Tanri'nin, buyruklarini insanlara iletmek üzere seçtigi kisidir.
Iman : Tanri'nin buyruklarina kayitsiz kosulsuz inanilmasidir.
Ibadet : Tanri'ya inananlarin Tanri'nin buyruklarina uygun olarak yaptiklari tapinmalardir.
Yüce : Tanri'ya verilen en üstün sifattir.
Kutsal : Kisilerin, nesnelerin ya da yerlerin yücelestirilmesi ve degerlerinin Tanrisallastirilmasidir.
Teoloji ile Din Felsefesinin Farki : Teoloji (Tanribilim – Ilahiyat), Tanriyi ve onun buyruklarini tartismasiz dogru kabul eder ve Tanri'nin evrenle, yaratilisla ve yaratilmis olan varliklarla ilgili buyruklarini açiklamaya çalisir. Teolojinin dayandigi kaynaklar, kutsal kitaplar, peygamberler ve din bilginleridir. Teoloji, insanlarin dinsel inançlarini güçlendirmek için çalisir.
Din Felsefesinin Temel Sorunlari : • Tanri var midir? • Tanri'nin varligini gösteren kanitlar nelerdir? • Evren yaratilmis midir? • Evren öncesiz ve sonsuz mudur? • Vahiy mümkün müdür? • Ölüm son mudur? • Ruh ve beden beraber mi var olur? • Ruh ölümsüz müdür? • Ölümden sonra yasam var midir?
Tanrı'nın Varlığına İlişkin Farklı Yaklaşımlar :
• Tanrinin Varligini Kabul Edenler : Tanrinin varligini kabul eden üç görüs sunlardir :
• Teizm: Evreni ve insani yaratan öncesiz ve sonsuz bir Tanri'nin varligini kabul edip, Tanri'nin ayni zamanda dünya ile sürekli iliski içinde oldugunu kabul eden görüs Teizm'dir. Teizme göre Tanri dünya ile iliskisini dinler araciligi ile kurar. Bu görüste olanlar Tanri'nin varligini açiklamak üzere su kanitlari ileri sürerler :
Ontolojik Kanit : Orta Çag düsünürlerinden Anselmus'a göre Tanri, en mükemmeldir. Eger Tanri gerçekte var olmayip zihinde var olsaydi en mükemmel olamazdi. O halde en mükemmel varlik olan Tanri'nin var olmasi zorunluluktur. Descartes da Tanri düsüncesinin, insan zihninde açik ve kesin olarak olmasindan hareketle Tanri'nin var oldugunu savunur.
Kozmolojik Kanit : Evrenin varligindan hareketle Tanri'nin varliginin kanitlanabilecegini savunan görüstür. Islam felsefesindeki hudus kaniti bunun bir ifadesidir. Bu görüse göre evren yoktan var edilmistir. Sonradan var edilen sey onu yaratan bir varliga muhtaçtir (Hudus). Sonradan var edilen evreni yaratan ezeli ve ebedi bir Tanri'nin var olmasi zorunludur. Islam felsefesinde düzen ve amaç kaniti da hudus kanitini destekleyen bir iddiayi dile getirir. Buna göre evrendeki düzeni saglayan ve ona bir amaç veren bir gücün olmasi gerekir. Bu güç de Tanri'dir.
Erdem Kaniti : Orta Çag düsünürlerinden Saint Thomas'a göre evrende iyilik ve dogruluklarin mükemmellik dereceleri vardir. Bu derecelendirmede en mükemmel olan Tanri en üst basamakta yer alir.
Ahlaki Kanit : Bu görüse göre, iyilik yapmak ve kötülükten kaçmak ahlak yasasidir. Bu yasayi vicdanimizda hazir olarak buluruz. Bu yasanin nedeni tümel ve mutlak neden olarak Tanri'dir.
• Deizm : Deizm, Tanri'nin evreni kendi yasalarina göre isleyen bir düzen olarak yarattigini savunur. Ancak yaratan ve düzeni kuran Tanri'nin, evreni kendi basina biraktigini kabul eder. Bu yüzden deizm, dinsel dogma ve ilkelerin varligini kabul etmez. Deizm'e göre Tanri'nin vahiy, mucize gibi kanitlara gereksinimi yoktur.
• Panteizm (Tüm tanricilik) : Panteizm, Tanri ve evreni bir gören, özdes gören anlayistir. Bu görüs, Tanri'yi doganin disinda düsünmez.
• Tanrinin Varligini Reddedenler : Tanri'nin varligini reddeden görüs ateizmdir. (Tanri tanimazlik). Ateizm tanri'nin varligini reddederek evreni, evrene dayanarak açiklamaya çalisir. Bu nedenle ateizmi savunan düsünürler genelde materyalisttir. Ateizm tanri'nin varligini su nedenlerle reddeder :
• Kötülük sorunu kaniti : Mutlak iyiligin simgesi olan Tanri olsaydi dünyada kötülükler olmazdi. O halde kötülük olduguna göre ya Tanri yoktur ya da Tanri mutlak iyi degildir.
• Maddenin öncesizligi kaniti : Öncesiz ve sonrasiz olan maddedir. O halde maddenin öncesinde onu yaratan bir Tanri yoktur.
• Sosyolojik kanit : Tanri, toplumda düzeni saglamak için insanlarin gereksinimleri karsilamak üzere sonradan ortaya çikmis bir kavramdir.
• Psikolojik kanit : Insan yasamindaki zorluklarin ve baskilarin sonucunda, bu sikintilari yenmek için baglanacak bir güç olarak Tanri ihtiyaci dogmustur. Kendi kendine yeten güçlü insanin Tanri'ya ihtiyaci yoktur.
Tanrinin Varliginin Bilinemeyecegini Öne Sürenler : Tanri'nin var olup – olmadiginin bilinemeyecegini savunan görüs Agnostisizm'dir (Bilinemezcilik). Örnegin sofist düsünürlerden Protagoras “Tanrilar üzerine bilgi edinmekte çaresizim; ne var olduklari ne de olmadiklari, ne de ne sekilde olduklari üzerine …” Agnostisizm adini ilk kullanan Thomas Huxley'e göre duyularimizla kavrayamadigimiz seyler konusunda kesin bir sey söyleyemeyiz. Tanri da duyularla kavranamadigi için var olup-olmadigini söyleyemeyiz.
Konu: Din Felsefesi Nedir?2 
