Konu: ALan ve mesLek seçiminde biLinmesi gerekenLer Salı Tem. 14, 2009 12:48 pm
ALan ve mesLek seçiminde biLinmesi gerekenLer Meslek hayatınızı kazanmak için yaptığınız kuralları toplum tarafından belirlenmiş ve belli bir eğitimle kazandığınız bilgi ve becerilere dayalı faaliyetler bütünüdür. Mesleği sürdürmenizde etkili olan kazanç meslek seçimi kararınızı etkileyen tek etken değildir. Bu kararınızı etkileyen sosyal statü düzenli yaşam gibi farklı doyum kaynakları da vardır. Kazanç sağlama sorunu olmayan kişilerin mesleki faaliyetlerini sürdürmelerinin ya da bazı bireylerin az gelir getiren meslekleri çok gelir getiren mesleklere tercih etmelerinin nedeni de budur.
Meslek kendinizi keşfetme ve yeteneklerinizi geliştirme yoludur. Kişilik özelliklerinizi ideallerinizi hayata bakışınızı değerlerinizi belirler. Gününüzün büyük bir bölümü iş yerinde geçer. Yaptığınız faaliyet ilgi ve yeteneklerinize hitap ediyorsa mesleki açıdan doyuma ulaşırsınız. Mesleki doyum ise genel doyumunuza yansır. Hayatta doyumağlamanız bir anlamda kendi özelliklerinize uygun alanı ve mesleği seçmenize bağlıdır.
Alan ve meslek seçimindeki kararınızı başarınız ve başarısızlığınız da etkiler. Her insan farklı ilgi ve yeteneklere sahiptir. Her alan ve meslek de farklı yetenekleri gerektirir. Sahip olduğunuz yetenekleri gerektiren alan ve mesleklerde başarılı olursunuz. Günümüzde meslek çeşitliliğinin artması buna bağlı olarak meslekte uzmanlaşmanın önemli olması mesleğe hazırlanmanın uzun süreli eğitim gerektirmesi meslek seçiminin önemine işaret etmektedir.
Seçmek zorunda olduğunuz meslekler çok çeşitlidir. Tüm bunlar doğru ve gerçekçi seçimler yapma zorunluluğunuzu arttırmaktadır. Gelecekteki yaşam tarzınızın belirlenmesinde dönüm noktası olan alan seçiminizi yaparken doğru ve isabetli karar verebilmeniz için izleyeceğiniz basamaklar şöyle sıralayabiliriz:
Yetenek; belli bir eğitimden yararlanma gücünüzdür. Hangi eğitim programında başarılı olabileceğinizi gösterir. Yetenek meslekteki başarınızı etkileyen etkenlerden biridir ve temel gerekliliktir. Seçtiğiniz mesleğin gerektirdiği azami yetenek düzeyine sahip değilseniz o meslekte başarılı olmanız beklenemez. Bunun yanında sahip olduğunuz yeteneklerin kapasitesinin altında bir yetenek düzeyi gerektiren mesleğe yöneldiğinizde meslekte doyum sağlamanız mümkün olmayacaktır.
Akademik yeteneğinizin derslerdeki başarı ya da başarısızlığınızın araştırılması sözel ya da sayısal düşünme yeteneklerinden hangisinde daha başarılı olduğunuzun belirlenmesi gerekir. Bunun için Fen Bilimleri Sosyal Bilimler Matematik ve Türkçe derslerindeki başarınız bir ölçüt olabilir. Bunun dışında cisimleri üç boyutta görebilme şekiller arası benzerlik ve farklılıkları bulabilme gücünüz de araştırılması gereken bir yetenek alanıdır.
Sayısal düşünme gücüne sahip olmayan Fen ve Matematik gibi sayısal ağırlıklı derslerde başarılı olmayan biriyseniz tıp diş hekimliği ve mühendislikler gibi sayısal puan ile öğrenci alan yüksek öğretim programlarında başarılı olmanız mümkün değildir. Cisimleri üç boyutlu görebilme bir evin planına bakarak o evin yapılmış halini göz önünde canlandırabilme bir şeklin açılımını düzlem üzerinde görebilme gücüne sahipseniz mimarlık eğitiminde başarılı olabilirsiniz. Sözcükleri ustalıkla kullanamayan zengin bir sözcük dağarcığına sahip olmayan biriyseniz dil ve edebiyat programlarında başarılı olmanız beklenemez
Yetenekler hangi eğitim programında daha başarılı olabileceğinizi gösterirken; ilgiler hangi alanlarda hangi faaliyetlerle uğraşmaktan zevk duyacağınıza işaret eder. İlgileriniz yetenekleriniz ile ilişkilidir. İlgi duyduğunuz alanlar çoğunlukla yetenekli olduğunuz alanlardır.
Seçtiğiniz alanın ilgi alanınızda olup olmadığı ve seçeceğiniz mesleğin insanlarla diyaloğu onları yönetmeyi yönlendirmeyi onlara hitap etmeyi veya yardım etmeyi mi gerektiriyor yoksa insanlarla değil de objelerle uğraşmayı mı gerektiriyor sorularına yanıt aramanız ve edebiyata müziğe güzel sanatlara karşı olan ilgilerinizi de belirlemeniz gerekir.
İlgi duyduğunuz hoşlandığınız şeyleri severek yaparsınız. İlgi duymadığınız bir faaliyete yönelmeniz hem mesleki doyumunuzu hem de başarınızı olumsuz yönde etkiler.
İnsanlara yardım etmekten insanların sorunlarını dinleyip sorunlarına çözüm aramaktan zevk almayan bir psikoloğun başarılı olma olasılığı düşüktür.
İŞ İLE İLGİLİ DEĞERLERİNİZİ BELİRLEYİN (BEN NE İSTİYORUM?)
Yetenek ve ilgilerinizin belirlenmesinin ardından meslekten beklentilerinizi tanımlamanız gerekir. İş değerleri meslekte nelere önem verdiğinizi mesleki faaliyetin sonunda elde etmek istediğiniz olanakları gösterir. Kazanç üretken bir kişilik yapısı liderlik yeteneğinizi kullanma işbirliğine uygunluğunuz ün sahibi olma isteğiniz sosyal statünüz düzenli yaşam beklentiniz değişiklik gibi iş değerleriniz vardır. Bu değerlerden sizin için önemli olanları belirlemelisiniz.
Belirlediğiniz bu değerleri sağlayacak alana ve mesleğe yönelmelisiniz. Ancak ilgi ve yeteneklerinizi de göz ardı etmemelisiniz. Meslekte düzenli bir yaşama sosyal statüye işbirliğine üretkenliğe önem vermeniz bu beklentileri sağlayacak mesleği tercih etmenize sebep olur.
Alan ve meslek seçiminde isabetli karar verebilmeniz kişilik özelliklerinizi çok iyi tanıyıp bu özellikleri gerektiren alan ve mesleklere yönelmenize bağlıdır.
Bireylerin çok farklı kişilik özellikleri vardır. Atak girişken çekingen uysal hırslı idealist hayal gücü zengin realist mantıklı sinirli kendi başına buyruk alçak gönüllü düzenli kurallara bağlı vb. çok çeşitli kişilik özellikleri bulunur. Sayılan bu özelliklerden hangisine sahip olduğunuzu bilirseniz seçiminizi bu doğrultuda yaparsınız.
Örneğin; ikna gücünüz yüksek dışa dönük insanlarla devamlı ilişki halinde olan girişimci niteliklere sahipseniz avukat politikacı ya da pazarlamacı olabilirsiniz. Kurallara bağlı düzenli statüye önem veren sorumlu nesnelerle uğraşmaktan hoşlanıyorsanız bankacılık büro memurluğu muhasebe gibi mesleklere yönelmeniz isabetli olur.
İLGİ DUYDUĞUNUZ DERSLERİ VE MESLEKLERİ İNCELEYİN
Kendinizi tanımanızla birlikte ilgi duyduğunuz meslekleri de tanımanız gerekir. Derslere ilginizi belirlerken şunlara dikkat etmelisiniz;
Öğrenme hızınız Derse olan ilginiz Ders çalışırken zamanın nasıl geçtiğini algılama biçiminiz Dersin sizin açınızdan zorluk kolaylık derecesi
Meslekler hakkında araştırma yaparken şunlara dikkat etmelisiniz;
Meslek mensuplarının yaptığı temel faaliyetler Çalışma ortamı Çalışma koşulları Çalışanlarda aranan nitelikler Mesleğe hazırlanma İlk işe giriş Meslekte ilerleme Kazanç İş bulma olanağı ve mesleğin geleceği Mesleğin gerektirdiği nitelikler vb. Dersle ilgili bilgi toplamak için okul rehber öğretmeninizden dersinize giren branş öğretmenlerinizden çalışma davranışlarınızdan meslekleri tanımak için ise meslekleri tanıtan yayınlardan rehber kitapçıklardan...
Konu: ALan ve mesLek seçiminde biLinmesi gerekenLer 
