Hayır demeyi öğrenmek kolay bir şey değildir. Kanıtı: İnanılmaz fedakârlıklar yapıyoruz bazen sırf hayır dememek için acılara veya güçlüklere katlanıyoruz. Daha da kötüsü hayır diyememenin bizi kötü bir hale düşüreceğinin bilincinde olmamıza rağmen onu söylemememizdir. Bizi ”basit” bir hayır demekte bu kadar beceriksiz kılan etken nedir? Bu durum bir “algılama sorunu”na işaret eder. Hayır demenin sonuçlarının olumsuz olacağı ile ilgili çoğunlukla abartılmış ve yanlış olan algılamam beni hayır demekten kaçınmaya iter. Hayır demek karşımdakini incitecektir.
Sıklıkla bu yanlıştır.
Doğru bile olsa karşımdakine evet demediğim zaman onu kaybedeceğim inancını abartılı bir biçimde yaşarım.
Tüm bunlar tamamen “nesnel” ve “seçici” bir algılamadır.
Genellikle bir ilişkinin kalitesini arttıran en önemli etkenlerden birinin “dürüstlük açıklık” olduğunu unutma eğiliminde olurum. O halde hayır demek bazen yapılacak en iyi seçimdir.
Sadece başkasına ne olacağını başkasının başına neler geleceğini algılamak yeterli değildir. Aynı zamanda kendimize neler olacağını da algılamak gerekir. Bir ilişki içindeyken başkasının bakış açısıyla algılamak eğilimimiz vardır. Tam burada doğru algılama önemlidir. Hayır diyememekten ötürü kendi kendimizi teselli ederiz çünkü bu durum kendi hakkımızda olumlu bir imaj yaratmamıza neden olur: Hayır demedim çünkü ben nazik bir insanım. Benim nezaketimden yararlanmak isteyen karşımdaki kişi anlayışsızdır. Gene de nazik olmayı ve iyi bir izlenim vermeyi tercih ederim. Bu nedenle hayır demeyeceğim.
Bu tutumun yanlış olduğunu aslında hepimiz biliyoruz.
Kendimizle ilgili olumlu bir benlik imajına sahip olmak ihtiyacımız doğaldır. Her zaman evet diyerek nazik göründüğümüz de doğrudur. Ancak bu tutum kendi kendimize karşı çok “saldırgan” bir tutumdur. Yapmayı arzu etmediğimiz şeyleri yapmaya kendi kendimizi mecbur ediyoruz ve sıkıcı durumlar içine giriyoruz.
Kendinizi hala nazik buluyor musunuz? Birisine hayır demek için “kişi” üzerine değil ”isteğin reddi” üzerine odaklanın. Hayır diyorsunuz çünkü zorla evet diyemezsiniz. Pozisyonunuzu netleştirerek görevinizi yaptınız şimdi sizi anlama görevi karşınızdakindedir. Hayır dediğiniz zaman hayır dediğiniz veya reddettiğiniz karşınızdaki kişi değildir. Reddettiğiniz sadece onun isteğidir. Karşınızdakini isteğini yapma konusundaki yetersizliğiniz ya da gereken kaynaklara sahip olmadığınız konusunda bilgilendiriyorsunuz.
Karşınızdakinin sizin reddedişinizi anlamadığı durumlar olacaktır. Ona hayır demenizin gerekli olduğu ile ilgili kanıtlarınızı sunun. Eğer hayır demenin gerekli ve uygun bir seçim olduğundan eminseniz sorun artık sizin sorununuz değildir. Karşınızdaki sizi anlamaya çaba göstermelidir. Siz kendinize ve karşınızdakine karşı doğru ve adil olduğunuzdan eminseniz gerisi detaydır.
Hayır demek öğrenilebilen bir yetenektir. Konuşmaya yeni başlayan bir çocuğun adım adım konuşmasını geliştirmesi gibi gelişir. Bunu yapmakta zorlanıyorsanız üzerinde çalışmalı ve adım adım gitmelisiniz.
Hayal gücü çok önemli bir araçtır. Kendinizi nazikçe ve ustalıkla gerektiğine inandığınız durumlarda hayır derken hayal edin. Ayrıca ilk önce en yakın gördüğümüz kişilere hayır demeye başlayarak alıştırma yapabiliriz.
Hayır demeyi öğrenmek sağlıklı ilişkiler geliştirmek ve amaçlarımıza erişmek için gereklidir. Hayır demeyi bilerek bizi geciktirebilecek dış güçlere karşı direnebiliriz. Allahtan bu özellik doğuştan kazanılan bir özellik değildir ve üzerinde çalışılabilir.
Konu: Hayır, Demeyi Öğrenmek 
