Konu: Profesyonellik üzerine Salı Tem. 14, 2009 12:37 pm
Günlük konuşmalarımızda -çoğu zaman da yanlış kullanarak- sıkça profesyonellikten sözederiz. Gazete ilanlarında "amatör ruhlu profesyoneller" aranır (Her ne demekse!…Herhalde "işi iyi bilecek ve yapacak ama az para alacak hatta mümkünse gönüllü olarak yapacak!" anlamında olsa gerek…) Kişiye sağlanan biraz daha iyi imkanlar sonucu kısa sürelerde iş değiştirmek profesyonellik olarak algılanır… Aile şirketleri gelişmek ve kurumsallaşmak için profesyonel yöneticilerin yardımına başvururlar. Ekonominin kötüye gidişini durdurmak için ekonomi yönetimine profesyonellerin getirilmesi gerektiğinden söz edilir. Nedir bu her derde deva olan profesyonellik ?...
Büyük Larousse sözlüğünde profesyonel ;
->AMATÖR'e karşıt olarak bir mesleği bir işi düzenli olarak sürdüren kişi ->Bir etkinliği çok yetkin bir biçimde uygulayan kimse ->Bir sporu yapmak ve yada kimi zaman öğretmek için para alan sporcu ->Herhangi bir etkinlikte özel bir deneyi olan kimse olarak tanımlandıktan sonra "bir işin profesyoneli olmak" da onu en ince ayrıntılarına kadar öğrenmiş olmak şeklinde ifade edilmektedir. "Profesyonellik" ise yukarıdaki tanımlara atıfda bulunularak "profesyonel olma durumu" olarak açıklanmaktadır.(1)
Robert Schemel profesyonelliğe yöneticilik becerilerinin en başında yer vererek "kabul edilmiş profesyonel standartlara göre hareket etme iş ortamına uygun giyinme ve diğer kişilerle olan ilişkilerde yeterince saygılı davranma" ile ilişkilendirmektedir (2).
Schemel'e göre profesyonellik bir yöneticide bulunması gereken önemli yetkinliklerden biridir.
Bernard Barber profesyonelliğin davranışsal boyutunu dikkate alarak profesyonel davranışı dört temel özellik aracılığı ile tanımlamaktadır (3) :
->Yüksek derecede genel ve sistematik bir bilgi ->Bireysel çıkarlardan çok toplumsal çıkarlara yönelme ->İşteki toplumsallaşma süreci içerisinde ve uzmanların kendilerinin gönüllü olarak kurdukları ve işlettikleri dernekler aracılığı ile oluşturdukları etik kanunlar sayesinde yüksek derecede kendi kendine davranışları kontrol etme eğilimi ->Bireysel çıkar anlamına gelmeyecek fakat sadece işteki başarıları sembolize eden (para veren ya da manevi olarak onurlandıran) bir ödül sisteminin varlığı…
Görüldüğü üzere profesyonellik konusunda üzerinde uzlaşılmış bir fikirbirliği yoktur. Bununla birlikte mevcut verilerden yola çıkarak profesyoneli "Sahip olduğu yetkinlikleri en iyi şekilde kullanarak işini en iyi yapan" şeklinde kısaca tanımlamak yanlış olmayacaktır. Sonuç odaklı bu tanımda yer almamakla birlikte kavramın özünde; kurumsal bağlılık sorumluluk duygusu gibi etik değerler de mevcuttur(4).
Profesyonellik üzerine yapılan çok kısa bir araştırma bile bize kavramın özü ile günlük dildeki kullanım şekilleri arasında ne denli büyük farklılıklar olduğunu göstermeye yetmektedir. Özellikle profesyonel davranışın ölçütleri ile günümüzdeki etik değerlerden yoksunluk şeklinde gelişen profesyonellik yaklaşımın tezatlığı çok çarpıcıdır. Buradan bir çok kişinin profesyonellik olarak algıladığı yaklaşımların aslında profesyonellikle uzaktan yakından ilişkili olmadığı da açıklıkla görülebilir.
Günümüzde sonuç odaklı çalışma ve her ne pahasına olursa olsun sonuç alma profesyonellik olarak algınmaktadır. Oysa davranış ölçütlerinden görüleceği üzere profesyonellik gidilecek yerden çok gidilecek yol ile ilişkilidir. Normal olarak yol doğru izlendiğinde gidilecek yere de varılır. Doğru yolu izlemeden belki daha çabuk sonuca ulaşmak mümkündür ama bu yaklaşımın profesyonellik ile ilişkisi yoktur. Bu bağlamda profesyoneli yanlış yollardan kısa sürede geçici sonuç alabilen kişilerin aksine uzun vadede de olsa doğru yollardan kalıcı sonuç alabilen kişi olarak tanımlamak yanlış olmayacaktır.
Peki profesyonel davranış sadece çalışanlar için mi geçerlidir ? Örneğin firmaların faaliyetlerinde profesyonel yaklaşımdan sözedilemez mi? Tabii ki sözedilebilir. Çünkü profesyonellik bireylerin bir yetkinliği olmasının yanısıra bir "çalışma felsefesi"ni de ifade eder. Bu felsefeye göre işveren - çalışan ilişkilerinde profesyonel yaklaşım iş etiğine uygun davranmayı ifade eder. Söz gelimi ekonomik krizden etkilenmediği halde mevcut durumdan çalışanları aleyhine yararlanan bir firmanın yaklaşımı etik dolayısı ile profesyonel değildir. Dolayısı ile bu firma çalışanlarından krizin atlatıldığı bir dönemde etik dolayısı ile profesyonel bir yaklaşım olan "kurumsal bağlılık" bekleyemez. Böylece profesyonelliğin bireyler ile birlikte firmaların da tabi olduğu "etik çalışma düzeni" olduğunu algılamak durumundayız.
Şimdi bu açıklamalara göre vurgulamaya çalıştığım "profesyonellik" çerçevesinde günümüz profesyonellerini bir değerlendirin: Koca kağıttan kulelerin gözünüzde nasıl yerle bir olduğunu göreceksiniz… Kendi profesyonellik kulenizi inşa ederken zamana direnebilecek bir temel üzerine kurmanız gerektiğini de…
Konu: Profesyonellik üzerine 
